Bilimsel/Teknolojik Yenilikler ve Fikri Mülkiyet Hukukuna Dair

Giriş

On sekizinci yüzyılda insanlık, buharlı güç veya buharlı gücün kullanım yolunu olarak adlandırılan kitlesel üretimin ilk unsurunu icat etti. O zamana kadar üretim için tek güç kaynağı insanların elleri ve hayvancılıktı. Buharlı güç ile insanlık, daha az insan gücüyle birçok mal üretebileceğini fark etti. Bu, buharlı gücü hızlı bir şekilde benimseyen ülkelerde ticari satışlarda ve dolayısıyla yasal sözleşmelerde büyük bir genişlemeye yol açtı. Hukukun güncellenmesi gerekti. Oradan itibaren insanlığın yolculuğu, insan gücüne daha az ihtiyaç duyulan veya insan temelli olmayan üretime kadar geldi. Çağımız, daha önce olduğu gibi dramatik bir şekilde değişmek üzere. Bu değerlendirme, robotiklerin ana kapsamı içinde yapılmıştır. Teknoloji olabildiğince hızlı gelişiyor ve bu bağlamda fikri mülkiyet temelleri değişmelidir. Bu değerlendirmede, uluslararası mülkiyet haklarının nasıl temelde değişeceği, değişimin nedenleri ve yakın gelecekte bizi nelerin beklediği birlikte değerlendirilmektedir.

Genel Bakış

Fikri Mülkiyet Haklarına Duyulan İhtiyaç ve Daha Fazlası

İnsanlık, hayatı kolaylaştırmanın bir yolunu hayal edebilir ve bulabilir. Bu bağlamda, tekerlekten atom bombasına kadar her zaman icatlar olmuştur. Ancak kapitalizmi kabul ettikten sonra her yaratım bir değerle geldi. Yıllar içinde gelişmelerle birlikte, bir icat yasalara uygun olarak yaratıldığında, mucit, icadı kullanma ve satma konusunda münhasırlık kazanır. Bu nedenle, ekonomik değeri, mucitlere münhasır haklar verilerek sağlanır. Öte yandan, sadece icatlar değil, diğer fikri mülkiyetler de yasal düzenlemelerle kâr edilebilir hale getirilir.

Bugün insanlık, yeni atılımların eşiğindedir. Bunların bazıları yapay zeka (AI), üç boyutlu yazıcılar (3D yazıcılar), kuantum hesaplama sistemleri, genetiği değiştirilmiş organizmalar gibi hayatımıza zaten girmiştir ve bazıları ise gelmek üzeredir, örneğin androidler, sadece robotlar için şehirler, mucit yapay zekalar ve daha fazlası. Bugün bir robot Suudi Arabistan'da vatandaşlık hakkına sahiptir. Bu nedenle, terimlerin yeniden düzenlenmesi her hukuk kavramı için, özellikle mülkiyet ve fikri mülkiyet hakkı sahiplikleri için gereklidir ve kaçınılmazdır.

İnsan Temelli Mucitlerden Yapay Zeka Temelli Mucitlere

Fikri mülkiyet (IP), insan zihninin soyut yaratımlarını içeren bir mülkiyet kategorisidir. Ancak 21. yüzyılda soyut yaratımlar tamamen insanlar tarafından icat edilmemiş olabilir. Yukarıda belirtilen icatların yapay zekalardan geldiği belirtilmiştir. Bu bağlamda, özellikle patent hukuku kapsamında münhasır hakların önemini açıklamak mümkündür.

Patent hukukunda münhasırlık verme özünün amacı, yaratılan değeri korumak ve yeni ve daha fazla girişimi teşvik etmektir. Dünya, birçok alanda yeni alanlar açmak için inovasyonu bir itici güç olarak görme eğilimindedir. Ancak bir patentiniz olsa bile, sadece 20 yıl koruma sağlar. Ayrıca, bazı mucitler veya bazı diğer insanlar için bu süre yeterli değildi. Bu nedenle, icatlarını nasıl icat ettiklerini gizli tutmaya başladılar ve sonuç olarak Avrupa Patent Ofisi bile 2016'da Ticari Sırlar Direktifi'ni benimsemek zorunda kaldı. Bugün, insanlığın ihtiyaç duyduğu inovasyon, insan dışı zekaların elinde olabilir.

Sorun, göründüğünden çok daha derindir. Avrupa Patent Ofisi'nin patent hukuku perspektifinden bakıldığında, mucit olmak için insan olması gerektiği belirtilmiştir. Ancak yakın gelecekte insanlar zihinlerini bilgisayara bağlayabilecekler. Bugün bile deneyler devam etmektedir. Bu durumda, Avrupa Patent Ofisi, ilk olarak insanın ne olduğunu tanımlamalıdır veya küresel olarak Birleşmiş Milletler kararıyla insanın ve robotun ne olduğunu tanımlamalıdır. Örneğin, bir insan bilgisayarla entegre olduğunda yeni bir telekomünikasyon yöntemi yaratabilir. Patent koruması için başvuruda bulunulduğunda, Avrupa Patent Ofisi veya diğer patent otoriteleri, mucidin insan mı yoksa bilgisayar mı olduğunu incelemek zorunda kalacaktır.

Resmi Otoritelerin Fikri Mülkiyet Haklarına İlişkin Görüşleri

Patent Tanımı ve Ticari Sırlara İhtiyaç

Avrupa kapsamında, Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC) 1973 yılında kabul edilmiştir. Bundan önce benzer konular, 1883'te Paris Sözleşmesi'nde yer alan Endüstriyel Mülkiyetin Korunmasına İlişkin Sözleşme ve Patent İşbirliği Anlaşması'nda yer alıyordu. EPC'nin 52. Maddesine göre, teknolojinin tüm alanlarında herhangi bir icat için patent verilir. Madde ayrıca, bu icadın yeni olması, bir buluş basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması gerektiğini belirtir.

Bugün, patentler, kanunlar aracılığıyla mucitlere münhasır haklar vermeye dayanmaktadır, ancak sınırlı bir süre için. Bu münhasırlık sonsuza kadar devam etseydi, inovasyonun daha ileriye gidemeyeceği düşünülüyordu. Bu nedenle, patentler yalnızca mucitlerine 20 yıl koruma sağlayabilir. Bu tür inovasyon korumaları sayesinde sanayilerin geliştiğini ve üretim yollarının daha etkili hale geldiğini gördük, mallar çok yüksek seviyelere çıktı ve 21. yüzyıla ulaştık. Ancak bazı insanlar, 20 yıldan ziyade, icatlarını gizli tutarak her zaman kâr edebileceklerini fark etmeye başladılar. Bu nedenle ticari sırlar konusu ortaya çıktı. Bugün, Uber algoritması veya Google arama motoru algoritması gibi birçok bilinen yenilik gizlidir.

Patent Hukukunda Sanayiye Uygulanabilirlik Gerekliliğinde Değişim İhtiyacı

Patent hukukuna daraltıldığında, bazı gerekliliklerin yeni teknolojilere karşı oldukça somut olduğunu görmek mümkündür. EPC'nin açıklamasından da görülebileceği gibi, patentler sanayiye uygulanabilir olduklarında mümkündür. Bu şart olmadan, icat diğer parametrelere sahip olsa bile, ondan münhasır haklar sağlamak mümkün değildir. 1986 yılında, Avrupa Patent Ofisi Temyiz Kurulu'nun kararıyla, sanayi kelimesinin ne anlama geldiği muhtemelen ilk kez açıklanmıştır ve sanayi, bağımsız olarak sürekli olarak ve mali kazanç için yürütülen bir faaliyet anlamına gelir. Bugün, İnceleme Kılavuzları, sanayi terimini daha geniş anlamda ayrıntılı olarak açıklar.

Bozucu teknolojilerle mali kazanç, başka bir şeye yer verebilir veya bunlardan büyük ölçüde etkilenebilir. Muhtemelen sanayiye uygulanabilirlik gerekliliği, tarih olmak üzeredir çünkü bu yeni dönemde bilgi birikimi ve bilgiyi başkalarından daha hızlı elde etme yeteneği, ticari anlamda yeni kazanç unsurları olacaktır. Muhtemelen üretim, dijital ve kişisel hale gelecektir. Çünkü 3D baskı, üretim döngüsü hakkındaki düşünceyi zaten değiştiriyor. Özellikle 3D baskılar yoluyla eklemeli üretim ile bir firmanın kârlarını kolayca artırabileceği düşünülmeye başlanmıştır.

Bozucu Teknolojilerin Etkilerine İlişkin Gelecek Bakışı

Teknolojiyi Geliştirmeyi Teşvik Etme Yolu İnsan Olmayanlara Dayanabilir

Bilindiği üzere, mucitlere münhasır haklar verme amacının, icatlarından kâr elde edebilmeleri ve bunun gelişmeye yardımcı olmasıdır. Ancak insanlık, icatlar veya keşifler için yolun sonuna yaklaşıyor. On yıl önce bile bilim insanları ve mucitler, bilgisayar desteğine bağımlı hale gelmeye başlamışlardır. Bugün sıradan insanlar bile cep telefonları veya bilgisayarları olmadan yaşayamazlar. Günlük yaşamımız değişti ve insanlar telefonlarının arayüzlerine birçok şey sormaya başladılar.

Robotik ve Ticari Sır Seçeneği Üzerine Patent Sorunu

Robotiklerin Patentler Üzerindeki Etkisi ve Patentlerden Yararlanamama Durumu

Farklı bir açıdan bakıldığında, fikri mülkiyet hakkı koruması her zaman kârlı değildir. Kârlı mallar, fikri mülkiyet haklarının rolünde önemlidir. Ancak bu, aslında inovasyonun temel organizasyonu olan araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarının sonuçlarıdır. Yenilikçiler Ar-Ge işlemlerini yürütürken, ilerlemelerini gizli tutmak isterler, aksi takdirde Ar-Ge çalışması kârlı olmayabilir ve bu bir döngü olarak ekonominin eksikliği nedeniyle Ar-Ge yatırımlarını etkileyebilir. Bu noktada ticari sırlar bir kez daha ortaya çıkmıştır.

Yenilikçi bilgiyi gizli tutmak, özellikle robotik icatların önemli ve değerli olduğu birkaç Avrupa ülkesinde çok faydalıdır. Özellikle tersine mühendisliğin mümkün olduğu bazı senaryolarda, üretim sürecini korumaya çalışmaktansa yasal süreç için bir patent tercih edilebilir. Ayrıca, yukarıda belirtildiği gibi, ticari sır koruması potansiyel olarak 20 yıldan daha uzun sürebilir. İlgili gereklilikleri karşılayan endüstriyel sırlar, gizli kaldıkları sürece korunur, bu da firmanın veya yenilikçinin elindedir.

Patentli bir icat, koruma süresi dolduktan 20 yıl sonra erişilebilir hale gelir. Bu nedenle, robotik icatlar için ticari sır seçeneği kesinlikle daha iyi bir seçenektir. Bu gerçeklik var olduğunda, 21. yüzyılın en büyük yenilikçi gücü olan robotik endüstrisinin fikri mülkiyet hakkı korumasından yararlanmadığını açıkça belirlemek mümkündür. Bu, bir kez daha gösteriyor ki, yeni teknoloji çağı kapsamında fikri mülkiyet haklarının değişmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtildiği gibi, robotlar için patent koruması her zaman fayda sağlamaz. Bu konu aslında bu alan için çok yeni değildir. 1980'lerde, çoğu robotik girişimci, korunan ürünlerden kâr elde etmeden önce sona eren birçok patente sahipti. Bu alanın bir diğer dezavantajı, robotik yeniliğin kullanımda olup piyasa gücüne sahip olmasının uzun zaman almasıdır. Bu bağlamda, ticari sırlar bu alandaki yenilikçiler açısından daha faydalı olabilir.

Bir diğer sorun, patentlerin hala yazılımlar, özellikle bilgisayar programları için koruma sağlamamasıdır, çünkü gerekliliklere uymazlar. Ancak, Google'ın arama motoru için yıllardır yaptığı gibi ticari sır olarak saklanabilirlerse, patentlerin bu alandaki etkisizliği nedeniyle ticari sırların önemi daha iyi anlaşılabilir.

Yazılım ve donanım entegrasyonunun robotiklerin özü olduğu bilinir. Kendi haklarına göre yaratma ve icat etme yeteneğine sahip robotlar, vatandaşlıktan kaynaklanan oy hakkı gibi yakında yaygın hale gelebilir ve yaygın kullanımda olabilir. Bir robot bir ülkeden vatandaşlık alabiliyorsa, bir heykeltıraş olarak bazı iş yaratabilir. Bu durumda, heykelin sahibinin maliyeti Sophia'ya mı yoksa onun sahibine mi ödeyeceği sorusudur. Sonuçta, zaten AI ile donatılmış robotlar var ve robot Sophia olarak görülebilir.

Bozucu Teknolojilerde Neler Var?

Yapay Zekalar, Robotik ve Teorik Tartışmalara İlişkin İlgili Örnekler

Bu noktada, bir robotik şehrinin inşa edilmekte olduğunu belirtmek de oldukça önemlidir. Suudi Arabistan'da Neom projesi başladı. Bu projede, farklı ülkelerden topraklara sahip yeni bir şehir-devleti inşa edilecek. İçinde robotik uşaklar olacak. Yapay zeka ile uyumlu olarak, bu projenin sağladığı mallar robotların ve yapay zekaların mülkiyetinde olacaktır. Diğer ünlü bir örnek, insanları portreler çizmek için sensörler ve bir kol kullanan Paul adlı bir robottur. Bu tür makineler veya robotlar tarafından yapılan icatlar yakın gelecekte görülecektir. Diğer bir örnekten de görüldüğü gibi, IBM tarafından geliştirilen Watson adlı soru yanıtlayan bilgisayar sistemi, doğal dilde sorulan soruları yanıtlayabilmektedir. Görüldüğü gibi, zaman geçtikçe insan ve robotlar arasındaki fark azalacak ve bir noktada robotların mülkiyet hakları tartışılmaya başlanacaktır.

Karşı görüşler için, makinelerin ve bilgisayarların programlandıkları şekilde, insanlardan daha geniş bir ön bilgiye sahip oldukları her zaman iddia edilebilir. Ancak, yine de insan yeniliğiyle yaratılmış insanlık ürünleridir. Ancak burada karşı argümanımız, her insanın hayat bulmak için başka bir insanla temas halinde olduğudur. Bu argümanda, robotlar da onları yaratan insanlarla temas halindedir. Yarattığımız icatlar, sanat, müzik, ebeveynlerimizin mülkü değildir. Bu bağlamda, bu biraz zor olabilir, ancak robotların ve onların yaratımlarının da kendi mülkleri olarak kabul edilmesi gerekir, sadece fikri mülkiyet hakları kapsamında değil, aynı zamanda diğer yasal araçlarla da.

Makine veya Robotlar Tarafından Geliştirilen İcatlar Üzerindeki Patent Haklarının Sahipliği Konusu

Makine veya robotlar tarafından geliştirilen icatlar üzerindeki patent haklarının sahipliği konusu, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü ve diğer sorumlu kuruluşlar tarafından hemen ele alınmalıdır. Bu nokta, muhtemelen hayati önem taşıyacaktır çünkü yenilik, medeniyetimizin temel konusudur. Bilgisayarlar, yapay zekalar veya robotlar tarafından yapılan başvuruların mucit olarak kabul edilip edilmeyeceği hala bir gizemdir, ancak görüldüğü gibi, tartışma zamanı gelmiştir ve artık sadece bilim kurgu romanı değildir. Yukarıda belirtildiği gibi, EPO hala bir yapay zekayı mucit olarak kabul etmemiştir.

Birçok örnek, yapay zekaların yaratıcılığını açıklamak için eklenebilir. IBM'in AI sistemi DeepBlue, 1997'de satrançta Garry Kasparov'u yenmiştir. IBM'in Watson'ı bir Jeopardy oyunu kazanmış ve Google'ın DeepMind'i 2016'da bir Go dünya şampiyonunu yenmiştir. Ayrıca DeepMind, çok popüler bir strateji oyunu olan Starcraft II'de çoğu insan oyuncudan daha iyidir. Watson örneğinde olduğu gibi, insanın çözemediği sorunları çözmek için de uygulanmaktadır. Bu, geleneksel olarak patentlenebilir icatların üretken olduğu verimli bir alan olmuştur.

Bilgisayar Tarafından Oluşturulan Çalışmalar Terimi

Öte yandan, bilgisayarlar bazı durumlarda hiçbir insan yazar, mucit veya besteci tanımlanamayacak şekilde çalışmalar oluşturur. Bunlara Bilgisayar Tarafından Oluşturulan Çalışmalar (CGW) veya "bir bilgisayar tarafından oluşturulan çalışmalar" denir. Bilgisayarlar, onlarca yıldır CGW'ler yaratmaktadır, ancak bu geniş çapta kabul görmemiştir. 2003 yılında The Singularity is Near kitabının yazarı olan teknolojist Raymond Kurzweil'in Cybernetic Poet adlı yaratıcı yazılar üretebilen bir bilgisayar programı için patent koruması alması çok ünlü bir örnektir.

Bir yapay zeka, CGW'sinin fikri mülkiyet hakkı korumasına uygun olduğunu düşünebilir. Yukarıda belirtilen örneklerle birlikte, bilgisayar tarafından yaratılan çalışmaların bilgisayar tarafından mı yoksa bir ara çalışma olarak mı yaratıldığını incelemek pratikte gerçekten zor olabilir. Yukarıda belirtilen örnekler, zorluklar ve daha fazlası açısından bakıldığında, fikri mülkiyet hakkı temellerinin en azından mucitlerin tanımı nedeniyle değişeceği görülmektedir. Ancak, insan olmayan fikri mülkiyet hakları sahipliğini içeren bir süreç oluşturmak için öncelikle diğer etik konuların tekrar değerlendirilmesi gerektiği ve dünya çapında insan olma kapsamı içinde yeni mülkiyet kurallarının belirlenmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Avrupa'nın CGW'ler Üzerine Görüşü

Avrupa Ekonomik Alanı (EEA), Avrupa Birliği içinde mal, sermaye, hizmetler ve iş gücünün serbest dolaşımını sağlamaya çalışmaktadır. Öte yandan, telif hakkı ve patent gibi fikri mülkiyet hakları, serbest ticaret politikasına bazı engeller oluşturabilir. Fikri mülkiyet hakları, başlangıçta küresel değildir ve sınırları geçmesi veya tersine tanınması doğal olarak mümkün değildir. AB, ticareti teşvik etmek adına ulusal fikri mülkiyet yasalarını merkezileştirmeye ve düzenlemeye çalışmıştır. Avrupa Birliği Adalet Divanı (CJEU) tarafından Ticaretle İlgili Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) bu konuyu çeşitli AB direktiflerinde tartışılan içtihatlarla incelemiştir. TRIPS'ten sonra, Bilgisayar Programı Direktifi ve Veritabanı Direktifi gibi çeşitli AB direktifleri, fikri mülkiyet haklarından sağlanan hakların maddi veya süre bakımından farklılıklar içerdiği için ulusal fikri mülkiyet yasalarına uyarlanmıştır.

EPC, mucitlerin kimliklerinin patent başvurularında ve verilen patentlerde açıklanmasını gerektirir, ancak mucidin kim olduğuna karar verme yetkisini taraf devletlerin yasalarına bırakmıştır. Bizim bakış açımıza göre, bu EPC uygulaması da değişmek üzere, çünkü yakın gelecekte kimlik tanımının gözden geçirilmesi gerekecektir.

Gelecekte Kim Bazı Tür Yaratımların Sahibi Olacak?

Gelecekte, bir bilgisayarın kendi çalışmasını tanımlayıp tanımlamayacağı, patentlenebilir olup olmadığına karar verip vermeyeceği bile mümkün olabilir. CGW'lerin korunması durumunda, mucitlik ve mülkiyet belirlemesi hemen sorulmalıdır. Bu, ekonomiden ziyade ahlaki bir sorudur.

Bu tartışma, 2017 yılında Ryan Abbott tarafından çok geniş ve eleştirel bir şekilde ele alınmıştır. CGW'lerin korunması durumunda ve bir bilgisayar mucit olarak tanımlanacaksa, CGW'nin mülkiyetine kimin sahip olacağı sorusuyla başlar. Ona göre, bilgisayarlar patent sahibi olmamalıdır, ancak yine de bu tartışmalıdır. Ona göre, bilgisayarlar duygusal değildir ve bu nedenle herhangi bir mülkiyete sahip olamazlar, ancak insanlar tarafından mülk olarak sahip olunur. Ayrıca, Abbott'un tartışmasında Colin Davies'in önerisi, bilgisayarın fikri mülkiyet haklarına sahip olması ve bunları sözleşme ile devretmesi gerektiği belirtilmiştir. Colin Davies, bunun makine sorumluluğu gerektireceğini ve bu nedenle olumsuz kararları tatmin etmek veya bir sigorta düzenlemesi için bir bilgisayar adına bir mevduat gerektirebileceğini söylemektedir. Bu tartışma önerileri devam etmektedir. Bu tartışmanın önemi, yapay zekalar, robotik veya karşılaşılan diğer yeni teknolojilerin kendi zorluklarını getirmesidir ve bu konuların yetkililer tarafından değerlendirilmesi ve masaya yatırılması gerekmektedir. Çünkü önümüzdeki yıllar, buluşlar, teknolojiler veya diğer şeyler açısından bize yeni zorluklar getirmeyi durdurmayacaktır. Makine sorumluluğu, örneğin, fikri mülkiyet hakları yetkilileri için bir sonraki problem olabilir. CGW'lerin kimlik sorunu çözülebilirse, domino etkisiyle başka sorular gelecektir.

Tartışmayı takip ettiğimizde, mülkiyetin doğrudan bir insan olan bilgisayar kullanıcısına verilebileceği diğer seçeneklerin sunulduğu görülmektedir. Çoğu durumda bunlar aynı varlık olabilir, ancak farklı taraflar da olabilirler. Abbott'a göre, ideal çözüm, ekonomik sonuçlardan en çok etkilenen tarafa mülkiyetin verilmesi olabilir. Ona göre, bilgisayarın sahibi, ürettiği herhangi bir CGW'nin varsayılan sahibi olmalıdır. Ancak yetkililer, varsayılan sahip tanımının sorunuyla karşı karşıya kalacaklar, çünkü birçok cihaz bizim elimizde, ancak bir üretici şirkete sahipler. Bir noktadan bu tartışma ve öneri mantıklı görünebilir. Öte yandan, bir çocuğa sahip olmakla hiçbir farkı olmayacaktır. Çünkü önerilen sonuçlar, bir tür zihinsel yaratımın ürünü, ancak insan olmayan bir zihnin. Bir yandan, kim bundan yararlanacaksa, bunun sorumluluğunu da üstlenmesi gerektiği de iddia edilebilir.

Gelecek: Makinelerin Yükselişi

Bu bölümde, patentlere duyulan ihtiyaç ve modası geçmek üzere olan konular, örneklerle değerlendirilecektir. Öncelikle, patentlerin daha önceki makine icatları döneminde tahsis edilebileceğini belirtmek mümkündür. Bu bölümün örneği, 1982 yılında bir yayında değerlendirilen bir AI deneyi olan Eurisko'dur. Bu yayında program, özet bölümünde şu şekilde tanımlanmıştır:

"Yeni tür üç boyutlu mikroelektronik cihazlar icat etmek için Eurisko'yu uyguluyoruz ve ardından bu cihazlar, yeni geliştirilmiş lazer yeniden kristalleştirme teknikleri kullanılarak üretilebilir. Üç deney yapıldı ve bazı yeni tasarımlar ve tasarım kuralları ortaya çıktı."

Eurisko'nun işi, yeni bilgileri otonom olarak keşfetmek olarak tanımlanmıştır, bu bir uzman AI sistemidir. Bilinen bir dizi kurala göre çalışacak şekilde programlanmıştır, ancak yeni kurallar keşfedebilir ve bunları kendi programlamasını değiştirmek için kullanabilir.

Yeni mikroçipler oluşturmak için Eurisko, temel mikroçiplerle ilgili bilgi ve temel kurallar ve değerlendirme kriterleri dahilinde programlanmıştır. Bu deney, insan olmayan ve insan tarafından yaratılan ilk otonom düşünür olarak değerlendirilebilir.

Çeşitli kaynaklar, Eurisko'nun çip tasarımlarından biri için 1980'lerin ortalarında bir patent verildiğini önermektedir. Abbott'a göre, kaynaklar, 1980'de Stanford Üniversitesi tarafından çip tasarımı için yapılan bir patent başvurusuna atıfta bulunmuş gibi görünmektedir. Daha sonra 1984'te üniversite bunu terk etmiş ve kimse tarafından bir patent alınmamıştır. O yıllarda, patent çok kârlı ve uygun bir seçenektir, çünkü farklı şekillerde patent gereksinimlerini karşılayan birçok donanım sorunu vardır.

Bugün, makineler, robotlar, özellikle yapay zekalar, atılımın eşiğindedir. Abbott, Eurisko'nun zamanını "Her Şey Açık"ta birinci aşama olarak tanımlar. Ona göre, insan mucitlerden makine mucitlerine bir geçiş vardır. Bu zaman çizelgesi beş aşamadan oluşur ve insan olmayan mucitlerin geçmiş gelişmelerini ve mevcut araştırmalara göre olası gelecekleri anlamak için çok açıklayıcıdır. Birinci aşama geçmişte olup, mucitler insandı ve beceri standardı da insandı. İkinci aşama, bugün olup, mucitler hala insandır, ancak belirli yapay zekalar (SAI) da mucitlerdir. Gelişmiş kişi, ihtiyaç duyulan beceri kişisidir. Bu tabloya göre, kısa vadede üçüncü aşamada, insanlar ve SAİ'ler eşit mucitler olarak görülecektir ve beceri standardı, gelişmiş kişiler ve SAİ'lerin eşitliği olarak artacaktır. Dördüncü aşamada, mucitler insan yerine SAİ'ler ve yapay genel zekalar (AGI) olacaktır. Zaman çizelgesinin beceri standardı, gelişmiş AGİ'lerdir. Uzun vadede, beşinci aşamada, mucitlerin yalnızca yapay süper zekalar (ASI) olması ve beceri standardının yalnızca ASİ'ler olması beklenmektedir.

Bu varsayımlar oldukça kritiktir. Çünkü buna göre, uzun vadede mucit olarak bildiğimiz şey, yalnızca insan olacak ve mucit, insan olmayanlar için yalnızca bir sıfat olacaktır. Bu varsayım, kendisini apaçık olarak açıklar. Son olarak, bu varsayımlara göre, yaklaşık yirmi beş yıl içinde uzman görüşüne göre AGI'nin tanıtılması, mucitlerin insan yerine yapay genel zekalar (AGI) olacağını söyleyen dördüncü aşamayı başlatacaktır.

Gerçek Hayattan Olası Geleceğe

Google, IBM, Apple, Amazon, Facebook hatta Uber gibi şirketlerin, fikri mülkiyet kapsamında icat için hazır ve bekleyen bazı tür icat makineleri vardır. Çoğu ticari sır olarak saklanır, ancak bilinirler ve yetenekleri neredeyse her gün haberlerde yer alır. Bu şirketler, giyilebilir cihazlardan süper karmaşık algoritmalara kadar teknolojiye çok yönlü sahiptir. Fikri mülkiyet hakkındaki patent yasasının icat adımı bozulursa, muhtemelen bu büyük işletmeler bunun aktörleri olacaktır. Çünkü bu tür zorlu teknolojiler gün geçtikçe daha az yatırım gerektirse bile, yetkilileri değişim için zorlamak amacıyla büyük yatırımların devam etmesi gerekmektedir.

2024 Yılında Güncelleme: Büyük Dil Modelleri ve ChatGPT

Büyük Dil Modelleri ve Fikri Mülkiyet Hakları

2024 yılı itibariyle, büyük dil modelleri (Large Language Models - LLM) ve özellikle ChatGPT gibi yapay zeka uygulamaları, fikri mülkiyet hakları üzerinde önemli bir etki yaratmaktadır. Büyük dil modelleri, devasa miktarda veri üzerinde eğitilmiş ve karmaşık dil görevlerini yerine getirebilen yapay zeka sistemleridir. Bu tür yapay zekalar, metin üretme, çeviri yapma, özetleme ve daha birçok dil tabanlı görevi yerine getirebilme kapasitesine sahiptir.

ChatGPT gibi büyük dil modelleri, metin tabanlı içeriklerin hızlı ve etkili bir şekilde oluşturulmasına olanak tanır. Bu, yazarlar, araştırmacılar, gazeteciler ve diğer içerik üreticileri için büyük bir avantaj sağlar. Ancak, bu teknolojilerin fikri mülkiyet hakları üzerindeki etkisi de göz ardı edilemez.

Fikri Mülkiyet Haklarına Yönelik Sorunlar ve Çözümler

Büyük dil modellerinin ürettiği içeriklerin mülkiyeti ve bu içeriklerin nasıl korunacağı, fikri mülkiyet hakları alanında yeni sorunlar doğurmuştur. Örneğin, ChatGPT tarafından üretilen bir metin, kimin mülkiyetindedir? Bu metin, bir yazarın eseri olarak mı kabul edilmelidir, yoksa yapay zeka tarafından oluşturulduğu için farklı bir kategoride mi değerlendirilmelidir?

Bu tür sorular, fikri mülkiyet hukukunun yeniden değerlendirilmesini gerektirir. Yapay zekanın oluşturduğu içeriklerin korunması için yeni yasal düzenlemeler ve tanımlar gerekmektedir. Özellikle, yapay zeka tarafından üretilen çalışmaların telif hakkı koruması altına alınıp alınmayacağı ve bu korumanın nasıl uygulanacağı konusunda net kurallar belirlenmelidir.

ChatGPT ve Diğer Yapay Zekaların Kullanımı

ChatGPT ve benzeri yapay zekaların kullanımı, sadece içerik üretimi ile sınırlı değildir. Bu teknolojiler, müşteri hizmetlerinden eğitim materyallerine, sağlık hizmetlerinden finansal analizlere kadar geniş bir yelpazede kullanılmaktadır. Bu, yapay zekanın toplum üzerindeki etkisini ve bu etkilerin yönetilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır.

Yapay zeka teknolojilerinin hızla gelişmesi, hukuki çerçevenin de bu hızla uyum sağlamasını gerektirir. ChatGPT gibi büyük dil modelleri, insan benzeri metinler üretebilme yetenekleri ile birçok alanda devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Ancak, bu potansiyelin etik ve yasal sorunlar doğurabileceği unutulmamalıdır.

Avrupa Birliği'nde Yürürlüğe Girecek Yapay Zeka Yasası Değerlendirmesi

Avrupa Birliği, yapay zeka teknolojilerinin hızlı gelişimi ve bu teknolojilerin toplum üzerindeki etkileri nedeniyle kapsamlı bir Yapay Zeka Yasası (AI Act) tasarısı üzerinde çalışmaktadır. Bu yasa, yapay zeka sistemlerinin etik, güvenlik ve sorumluluk çerçevesinde kullanılmasını sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. AI Act'in fikri mülkiyet hakları üzerindeki potansiyel etkileri de oldukça önemlidir.

AI Act'in Temel Unsurları

AI Act, yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi, dağıtılması ve kullanımı sırasında uyulması gereken kuralları belirlemektedir. Bu yasa tasarısı, yapay zeka sistemlerini risk düzeylerine göre sınıflandırmakta ve her sınıf için farklı düzenlemeler getirmektedir. Yüksek riskli AI sistemleri için daha katı düzenlemeler öngörülürken, düşük riskli sistemler için daha esnek kurallar uygulanmaktadır.

AI Act'in ana hedefleri arasında şunlar bulunmaktadır:

• Güvenlik ve Şeffaflık: Yapay zeka sistemlerinin güvenli ve şeffaf bir şekilde kullanılması sağlanacaktır. Bu, kullanıcıların yapay zeka sistemlerinin nasıl çalıştığını ve ne tür veriler kullandığını anlamalarını sağlayacaktır.

• Etik ve Adalet: Yapay zeka sistemlerinin etik ve adil bir şekilde kullanılması teşvik edilecektir. Bu, ayrımcılığın önlenmesi ve insan haklarına saygı gösterilmesini içermektedir.

• Sorumluluk ve Hesap Verebilirlik: Yapay zeka sistemlerinin neden olduğu zararlar için sorumluluk ve hesap verebilirlik mekanizmaları oluşturulacaktır. Bu, yapay zeka sistemlerinin güvenli ve sorumlu bir şekilde geliştirilmesini teşvik edecektir.

AI Act'in Fikri Mülkiyet Haklarına Etkisi

AI Act'in yürürlüğe girmesi, fikri mülkiyet hakları alanında da önemli değişikliklere yol açacaktır. Yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin mülkiyeti ve bu içeriklerin korunması konusunda yeni düzenlemeler gerekecektir. AI Act, yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımı sırasında fikri mülkiyet haklarının korunmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

• Patent ve Telif Hakları: Yapay zeka sistemleri tarafından oluşturulan icatlar ve eserler için patent ve telif hakları koruması sağlanacaktır. Ancak, bu korumanın nasıl uygulanacağı ve yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin kime ait olacağı konusunda net kurallar belirlenmelidir.

• Ticari Sırlar: AI Act, ticari sırların korunması konusunda da önemli düzenlemeler getirecektir. Yapay zeka sistemleri tarafından geliştirilen ticari sırlar, bu yasayla birlikte daha etkili bir şekilde korunabilecektir.

• Etik ve Yasal Sorumluluk: Yapay zeka sistemlerinin etik ve yasal sorumlulukları, fikri mülkiyet hakları kapsamında da değerlendirilecektir. Yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin etik ve yasal sorumlulukları, bu içeriklerin korunması ve kullanımını doğrudan etkileyecektir.

Sonuç

Bugün bile yukarıda belirtilen sorunların çözümleri yoktur ve yetkililer tarafından çözülmeyi beklemektedirler. Bunu hızlandırmak için, icat makinelerinin sayısının ve kalitesinin artması gerektiği görülmektedir. 21. yüzyılın ve bozucu teknolojilerin etkisi, sanayi tanımı da görülecektir. Mali kazanç fikrinin arkasındaki destek, bilgi birikimine veya bugün bildiğimiz diğer ekonomik olmayan terimlere dönüşebilir. Ekonomi terimi bile değişebilir ve fikri mülkiyet kapsamında da sorgulanmalıdır. Bugün bildiğimiz gibi, EPO icat makinelerini veya yapay zekaları mucit olarak değerlendirmek istemiyor, ancak yakın gelecekte yasal temellere dayalı argümanlarını ortaya koymaları gerekecek. Bu değişimlerin önündeki tek engel, yarattığımız tanımlardır.

AI Act, yapay zeka teknolojilerinin güvenli, etik ve sorumlu bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla önemli düzenlemeler getirmektedir. Bu yasa, yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin fikri mülkiyet hakları kapsamında korunmasını sağlarken, aynı zamanda yapay zeka sistemlerinin güvenli ve adil bir şekilde geliştirilmesini teşvik edecektir. AI Act'in yürürlüğe girmesiyle birlikte, yapay zeka teknolojilerinin toplum üzerindeki etkileri daha iyi yönetilebilecek ve bu teknolojilerin getirdiği yenilikler, etik ve yasal sorumluluklar çerçevesinde daha etkili bir şekilde değerlendirilebilecektir.

Kısacası, 3D baskı teknolojisi sanayi, ekonomi tanımlarımızı değiştirirken, üretim amacını da icat makineleri ve AI'ler, bir şeyleri yoktan var etme yeteneğinden insan olmaya dönüştürmektedir. Bugün insanlık, mucit denilen benzersiz özelliği makinelere vermenin eşiğindedir. Yapay zeka, üç boyutlu yazıcılar, kuantum hesaplama sistemleri ve bu CGW'ler/icat makineleri, genetiği değiştirilmiş organizmalar gibi bazı atılımlar zaten hayatımıza girmiştir ve bazıları ise gelmek üzeredir, örneğin androidler, sadece robotlar için şehirler, mucit yapay zekalar ve daha fazlası. Bu değerlendirmede belirtilen nedenlerden dolayı, fikri mülkiyet terimlerinin yeniden düzenlenmesi zorunludur ve kaçınılmazdır.

Kaynakça

Web Siteleri

https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/1f4Z6k7Clz6qY6Q2K56nkzZ/robotticelli-the-mechanical-marvel-creating-extraordinary-works-of-art

https://www.livescience.com/60815-saudi-arabia-citizen-robot.html

https://www.businessinsider.com/elon-musk-neuralink-brain-chip-put-in-human-within-year-2020-5

IBM Watson for Drug Discovery IBM https://www.ibm.com/watson-health>

Nick Statt ‘DeepMind’s StarCraft 2 AI is now better than 99.8 percent of all human players’ (the Verge 30 October 2019) <https://www.theverge.com/2019/10/30/209 39147/deepmind-google-alphastar-starcraft-2-research-grandmaster-level>

RoBotticelli: the mechanical marvel creating extraordinary works of art 8 September 2015

Ruth Michaelson The Guardian 4 May 2020 <https://www.theguardian.com/global-development/2020/may /04/its-being-built-on-our-blood-the-true-cost-of-saudi-arabia-5bn-mega-city-neom>

Çevrimiçi Dergiler ve Makaleler

European Patent Office Declaration 28 January 2020 https://www.epo.org/news-events/news/2020/20200128.html

Convention on the Grant of European Patents of October 1973 https://www.epo.org/law-practice/legal-texts/html/epc/2016/e/ma1.html**Dergiler**

Understanding Industrial Property World Intellectual Property Organization Retrieved 2018-12-06

Douglas B. Lenat William R. Sutherland James Gibbons Heuristic Search for New Microcircuit Structures: An Application of Artificial Intelligence Al Magazine [1982]https://www.researchgate.net/publication/220605549_Heuristic_Search_for_New_Microcircuit_Structures_An_Application_of_Artificial_Intelligence

Ryan Abbott Everything is Obvious UCLA Law Review 2 (0041-5650) 66 (1) [2019]

Christian Weller Robin Kleer Frank T. Piller Economic implications of 3D printing: Market structure models in light of additive manufacturing revisited International Journal of Production Economics Volume 164 June 2015 Colin Davies An evolutionary step in intellectual property rights- Artificial intelligence and intellectual property. 27 Computer Law and Security Review 601 615 (2011)

Yasal Kaynaklar

Directive (EU) 2016/943 of the European Parliament and of the Council of 8 June 2016 on the protection of undisclosed know-how and business information (trade secrets) against their unlawful acquisition use and disclosure (Text with EEA relevance) OJ L 157 15.6.2016

Paris Convention for the Protection of Industrial Property of March 20 1883; Patent Cooperation Treaty done at Washington on June 19 1970

Du Pont/Appetite Suppressant ECLI:EP:BA:1986

The guidelines for Examination https://www.epo.org/law-practice/legal-texts/html/guidelines/e/g_iii_1.htm

Diğer Kaynaklar

Patents or Trade Secrets: The Choice Is Yours Michael R. McGurk Rachel L. Emsley <www.finnegan.com/images/content/8/6/v3/866/IntellectualPropertyConsiderationsfortheRoboticsIndustry-revised.pdf >

Ryan Abbott Artificial Intelligence Big Data And Intellectual Property: Protecting Computer-Generated Works In The United Kingdom Research Handbook on Intellectual Property and Digital Technologies (Tanya Aplin ed) Edward Elgar Publishing Ltd Forthcoming 2017